SÛDÂN'DA NELER OLUYOR? / KORKUNÇ KATLİÂMIN SEBEBİ NE?

el-FÂŞİR, şehirde mahsur kalan yüz binlerce kişiye gıda ve temel ihtiyaç malzemelerinin ulaşmasını engelleyen RSF'nin 18 aylık kuşatmasının ardından Pazar günü düştü.

 DÂRFÛR bölgesindeki son SUDAN ordusu üssü olan stratejik el-FÂŞİR kentinin düşmesi, Sudan iç savaşında önemli bir dönüm noktasıdır. BAE destekli hızlı destek güçlerinin askerî başarısının ötesine geçen ve Abu Dabi'nin müdahalesiyle Sudan'ı başka bir parçalanmaya yaklaştıran bir olaydır.              Sudan, son iki buçuk yıldır yıkıcı bir iç savaşın içinde. Birleşmiş Milletler'e göre bu savaşta yaklaşık 40.000 kişi hayatını kaybetti ve 12 milyon kişi yerinden edildi.   el-FÂŞİR Katliâmları / el-FÂŞİR’de Neler Yaşandı?              RSF güçleri Pazar günü el-Fâşir'i ele geçirerek Dârfûr bölgesindeki son Sudan Ordusu (SAF) mevzilerinin kontrolünü ele geçirdi. Sudan ordusu Çarşamba günü itibarıyla 2.000'den fazla kişinin öldürüldüğünü açıklarken, Sudan Doktorlar Ağı ölü sayısını en az 1.500 olarak açıkladı.              Kentte yaklaşık 1,2 milyon kişi 18 ay boyunca kuşatma altında tutularak hayatta kalmak için hayvan yemi bile yemek zorunda kalırken, RSF 56 kilometre uzunluğunda bariyerler kurarak gıda ve ilaç girişini engelledi ve çıkış yollarını kapattı.              Medya bilgi toplama birimleri tarafından doğrulanan ve internette yayınlanan videolar, RSF güçlerinin İNSANLARA İŞKENCE EDİP İNFAZ ETTİĞİNİ gösteriyor. Grubun üyeleri, suçlarını işlerken kendilerini daha evvel birçok kez filme aldı.              Sudan Doktorlar Ağı da dâhil olmak üzere tıp ve insan hakları grupları, RSF'nin toplu katliâm, toplu tutuklama ve hastanelere saldırılar gerçekleştirdiğini belirtti. BM İnsan Hakları Ofisi, RSF'nin eylemleri arasında kaçan kişilerin ‘Yargısız İnfazlarının da Bulunduğunu ve Cinayetlerde Etnik Saiklerin Olduğuna Dair İşaretler Bulunduğunu’ belirtti.              Yale Üniversitesi İnsani Araştırma Laboratuvarı'nın (HRL) uydu görüntüleri ve uzaktan algılama verileri üzerinde yaptığı analiz, toplu KATLİÂMIN gerçekleştiğini doğruladı. Raporda, "Yeni Görüntülerdeki CESET YIĞINLARI ve Zemin Rengindeki Değişim, Ceset ve Kan Lekelerinin Varlığını Gösteriyor; Ancak Bu Belirtiler, RSF Saldırısından Önceki Görüntülerde Mevcut Değildi." ifadesi yer alıyor.              Birleşmiş Milletler'e göre, sadece iki gün içinde 26.000'den fazla kişi el-Fâşir'den kaçtı; bunların çoğu yürüyerek 70 kilometre batıdaki Tavîle/ طويلة kasabasına yöneldi. el-Fâşir/ الفاشر'de hâlâ yaklaşık 177.000 sivil mahsur durumda.              Öte yandan, RSF'nin 25 Ekim'de kontrolü ele geçirdiğini duyurduğu komşu Kuzey Kordofân/ شمال كردفان eyaletindeki Bârâ kasabasında da vahşet haberleri geldi. RSF, kasabada sivillere ve yardım görevlilerine saldırdı.              Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu Pazartesi günü yaptığı açıklamada, BÂRÂ/ بارا şehrinde beş Sudanlı gönüllüsünün öldürüldüğünü, üçünün de kayıp olduğunu bildirdi. Bârâ, şu anda Sudan ordusunun kontrolü altında olan ancak RSF'nin de ele geçirmeye çalıştığı stratejik el-UBEYYID/ الأُبَيِّض  (Elif'in hemzesi üzerine damme ve ya'nın kesrası üzerine şedde ile okunur) şehrinin yakınında bulunuyor.      el-FÂŞİR ve el-UBEYYID Nerede ve Neden Önemliler?   Her iki şehir de SUDAN'ın batısında yer alıyor ve mühim muharebe alanları haline geldi.   RSF, ülkenin batısında geniş bir nüfuza sahip ve bölgenin tam kontrolünü ele geçirmek istiyor. Sudan ordusu ise doğudaki üslerinden RSF'nin kontrolündeki bölgelere girmeye çalışıyor.              Kuzey Dârfûr'un başkenti el-Fâşir, Pazar günü itibarıyla Dârfûr'da düşen son büyük şehirdi. el-Fâşir'in ele geçirilmesiyle Sudan fiilen iki kısma bölünmüş oldu: Ordunun Kontrolündeki Doğu ve RSF'nin Kontrolündeki Batı.   RSF, Dârfûr'da bir tür "PARALEL DEVLET" ilan ederken, SUDAN ordusu doğu, merkez ve kuzeyde konuşlanmaya devam ediyor.              Petrol zengini Kuzey KORDOFÂN/  شمال كردفان eyaletinin başkenti el-UBEYYID/ الأُبَيِّض, DÂRFÛR/ دارفور 'u HARTÛM/ الخرطوم 'a bağlayan ve büyük askerî ehemmiyete sahip bir bölgede yer almaktadır.              el-UBEYYID şu anda ordunun elinde olmasına rağmen, RSF ona doğru ilerliyor. Analistler, RSF'nin başarılı olması durumunda Sudan ordusunun HARTÛM ile RSF bölgeleri arasındaki hayati savunma kalkanını kaybedeceğini söylüyor.   RSF, 25 Ekim'de Bârâ'nın, ordunun Eylül ayında RSF'den geri aldığı el-UBEYYID kasabasını geri aldığını duyurdu.   RSF, BÂRÂ'dan bu yana el-UBEYYID'a doğru ilerliyor ve artık daha da yaklaşabiliyor. Mercy Corps’a göre, Temmuz ayı itibarıyla el-UBEYYID'da en az 137.000 kişi barınıyordu.   Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) Hangi Gruptur?              Hızlı Destek Kuvvetleri, esas itibarıyla 2003 yılından bu yana dönemin Sudan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir'in emriyle Dârfûr Savaşı'nda savaşan ve vahşetleriyle tanınan silahlı aşiret grupları olan "CENCEVÎD/ جنجويد "lerle aynıdır.              CENCEVÎDLER, insan hakları gruplarının "SOYKIRIM" olarak adlandırdığı, 100.000 ila 300.000 kişinin öldürüldüğü ve 2,5 milyon kişinin yerinden edildiği yerli ve kırsal kesimdeki insanlara yönelik bir KATLİÂM gerçekleştirmekle suçlanıyordu.              Dârfûr'da (batı Sûdân) ve doğu Çad'da çoğu silahlı, hükûmetin isyanı bastırmak için devreye koyduğu askerî çetelerdir. Cencevîd'in kelime olarak anlamı silahlı süvaridir.   BM tanımlaması ile Cencevîdler; göçebe Arapça konuşan, deve ve sığır çobanlarından müteşekkil Afrikalı kabilelerdir.              Ömer el-Beşir, 2013 yılında yaklaşık 100.000 üyeli bir güç olan RSF'yi resmen kurdu. 2017'de çıkarılan bir yasayla bağımsız bir güvenlik gücü olarak daha fazla yetkiye sahip oldular.   RSF, 2019'daki halk ayaklanması sırasında Ömer Hasen Ahmed el-Beşîr/  عمر حسن احمد البشير 'in devrilmesinde rol oynadı ve ardından 2021'de Abdullâh HAMDÛK/ عبدالله حمدوك liderliğindeki sivil geçiş hükûmetini devirmek için orduyla ittifak kurdu.   SÛDÂN SAVAŞI Nasıl Başladı?              Hametî/HAMÎDETÎ/ حميدتي ya da asıl adıyla Muhammed Hamdân DAKLÔ/ محمد حمدان دقلو ile el-Burhân arasında, RSF'nin orduya ne zaman entegre edileceği ve ülkenin askerî güçlerine kimin liderlik edeceği konusunda yaşanan anlaşmazlıklar, 15 Nisan 2023'te savaşa yol açtı.              Çatışmanın temel noktası ülkenin komuta kademesi; ordu, RSF'nin kendi bünyesine tamamen entegre olmasını istiyor, ancak RSF direniyor.   İnsan hakları grupları, her iki tarafı da sivillere karşı suç işlemekle suçladı.   SÛDÂN'da Tehlikede Olan Ne?   Evveliyatla binlerce insanın hayatı söz konusu.            Sudanlı insan hakları grupları, el-Fâşir'in RSF'nin eline geçmesinin siviller, özellikle de Arap olmayanlar için insani bir felaket olacağı konusunda uyarıda bulunmuştu. el Cezîre'den Hıba Morgan, HARTÛM'dan yaptığı haberde, “Hayatta Kalanların, RSF Güçlerinin el-Fâşir'de Ev Ev Dolaşarak İnsanları Etnik Kökenlerine Göre İnfaz Ettiğini” aktardı.   Kentteki Suudi Hastanesi'nde hastaların, sağlık personelinin ve yerinden edilmiş kişilerin sığındığı saldırıda yaklaşık 500 kişinin hayatını kaybettiği belirtiliyor.   RSF yüzlerce kişiyi tutukladı ve kadınlara yönelik çok sayıda cinsel şiddet vakası bildirildi. Analistler, bu tür cinayetlerin RSF'nin kontrol ettiği her bölgede tekrarlanma ihtimalinin yüksek olduğunu söylüyor.              el-FÂŞİR'de iktidarı devralması, RSF'ye Çad, Libya ve Güney Sudan ile sınır komşusu olan ve aynı zamanda Sudan ALTINInın önemli bir kaynağı olan geniş ve stratejik bir bölge olan Dârfûr'un tam kontrolünü sağladı.   İtalyan Uluslararası Siyasi Araştırmalar Enstitüsü'nün (ISPI) 2024 tarihli bir raporuna göre, altın madenlerinin kontrolü için verilen mücadele, Sudan'daki çatışmanın ana itici güçlerinden biri olmuştur.